«Ватан» спорт үзәге тренеры бадминтонның илебез космонавтикасы белән бәйләнеше турында сөйләде

«Ватан» спорт үзәге тренеры Марсель Гомәр улы Галиевка биргән беренче соравым: «Бадминтон теннистан нәрсә белән аерыла?» — дигән иде.

Әлбәттә, мин тенниста — туплар, ә бадминтонда — воланнар икәнен белә идем. Ләкин бу аермамыни? Ә аерма нәкъ шунда булып чыкты. Волан космонавтлар әзерләү программасына нәкъ менә бадминтон керүе белән турыдан-туры бәйле булып чыкты. Тенниста туп бер тапкыр җиргә (мәйданчыкка) кагылырга мөмкин, ә бадминтонда — юк, бу шунда ук очко булачак. Димәк, спортчылар һәрвакыт хәрәкәттә һәм волан очышын бик киеренке күзәтергә тиешләр. Ә аның артыннан күзәтеп өлгер генә: волан бик җиңел, тиз оча, шул ук вакытта очканда тоткарлангандай, бераз өзек-өзек оча һәм аның траекториясе аңлашылмый. Болар барысы да күрү сәләтен һәм хәрәкәтләрне координацияләргә яхшы өйрәтә.
— Энергия сарыф итү буенча бадминтон, хоккейдан кала, икенче спорт төре, чөнки максималь күләмдә ыргылулар ясап, син даими рәвештә хәрәкәтләнергә тиеш, — дип сөйләде Марсель Гомәр улы. Воланның кая очачагы аңлашылмый, тупны якынча гына булса да алдан чамалап була әле. Воланга һәр сугудан соң син ниндидер хәрәкәт ясарга тиеш. Зур тизлек, координация, көч, вестибуляр аппарат тренировка үтә. Хәтта боксчылар да реакция тизлеген арттыру өчен бадминтон белән шөгыльләнгәннәр.
Шуннан соң дөньяда беренче космонавт Юрий Алексеевич Гагаринның бадминтон белән җитди мавыгуы, ә танылган конструктор Сергей Павлович Королевның аны космонавтларның физик әзерлеге системасына кертүе гаҗәп түгел һәм бу традиция безнең көннәргә кадәр саклана. Очучы-космонавт Александр Мисуркин болай ди: «Бадминтон — спортның иң космик төре. Эш шунда, бадминтон уйнаганда нинди мускуллар төркеме киеренкелек кичерсә, ачык космоска чыкканда да нәкъ шуларга көч килә. Бу бигрәк тә ачык космоста бөтен массаны — үзеңне дә, скафандрны да, җиһазларны да йөртә торган кул чукларына кагыла. Анда барлык хәрәкәтләр бары тик кул хисабына гына башкарыла. Бадминтон кулларны көчле итә, бу эштә бик ярдәм итә».
Ә бадминтонның күрү сәләтен ничек яхшыртуы уңаеннан Гельмгольц исемендәге Мәскәү күз авырулары фәнни-тикшеренү институты үткәргән фәнни тикшеренүләр бар. Татарстан биредә турыдан-туры катнаша, чөнки Казан бадминтон үзәгендә офтальмолог кабинеты бар иде һәм бадминтон белән шөгыльләнергә килгән барлык балаларны тикшергәннәр, мәгълүматларны компьютерга керткәннәр, ә аннары дәресләр барышында аның ничек яхшыруын караганнар. Әмма бадминтон өлкәннәрнең дә күрү сәләтен яхшырта. Кыскасы, бу спорт төре күзләр өчен дәвалау физкультурасы кебек, ләкин бик тә күңелле. Монотон күнегүләр ясау — бер нәрсә, ә уен барышында воланның тиз очуын, аның ничек ераклашуын яки якынлашуын даими күзәтеп, сез хәтта мускулларны һәм күзләрнең кан әйләнешен яхшыртуыгыз турында уйламыйсыз да. Электрон җайланма өстенә (экраннан бер үк ераклыкта) еш карап, үзләренең күрү сәләтен бозучы кешеләргә бу аеруча мөһим.
Чистайда Космонавтика көне рәсми булмаган Бадминтон көне буларак билгеләп үтелә.
— Без апрель аенда бу көнгә багышланган шәһәр ярышларын уздырырга тырышабыз, — дип сөйләде тренер Марсель Галиев. — Бездә бадминтон белән шөгыльләнүче малайлар һәм кызлар күп, даими рәвештә сиксәнләп кеше шөгыльләнә. Һәм безнең нәтиҗәләр бик яхшы. «Ватан» спорт үзәгендә иртәнге сигездән кичке тугызынчы яртыга кадәр тренировкалар бара.
Бадминтон тагын кечкенә габаритлы булуы белән дә яхшы. Марсель Галиев аңлатканча, шул сәбәпле дә аны мәктәпләрдә кертергә тырышканнар. Бадминтонны зур булмаган спорт залында, хәтта укучылар аз булган авыл мәктәпләрендә дә, бөтен сезонда, травматик булмаган, арзан, 6-7 яшьтән башлап теләсә кайсы яшьтә диярлек уйнарга мөмкин. Кызлар белән малайлар һәм өлкән яшьтәге кешеләр уйный ала. Ә менә ачык һавада уйнарга авыррак (җил комачаулый), гәрчә пляж бадминтоны һәм махсус авырайтылган воланнар да бар.
Чистай кызлары һәм егетләре республика ярышларында бик яхшы нәтиҗәләр күрсәтәләр, ә Иван Гущин һәм Анна Ефимова кебек кайберләре Россиянең юниорлар җыелма командасына керә. Бадминтон, гомумән, ракета спорты белән тормышларын бәйләргә теләгән яшьләр Идел буе академиясенә (Идел буе дәүләт физик культура, спорт һәм туризм университетына) укырга керәләр.
Беренче карашка гына космос белән бадминтон бер-берсеннән ерак кебек тоела. Чынлыкта исә бу алай түгел, чөнки икесендә дә тизлек, төгәллек һәм очу бар! Россия бадминтон федерациясе һәм Мәскәү космонавтика музее дуслар. Музей бадминтон буенча тематик лекцияләр һәм турнирлар үткәрә, ә Федерация үз сайтында: «Гагарин һәм Титов кебек бадминтон уйнарга әзермен!» — дип язган. Димәк, җиңел ракеткалар һәм воланнарның авыр ракеталар һәм космик станцияләр белән уртаклыгы күз алдына китергәнгә караганда да күпкә күбрәк.