Бөкрәймә! Аркаңны туры тот!

Кызганычка каршы, күп ләр бу сүзләргә, тискәре нәтиҗә ләре күренә башлагач, үсә төшкәч кенә әһәмият бирәләр. Моның нинди нәтиҗәләргә китерүен, аларны ничек булдырмаска кирәклеге турында без Чистай үзәк район дәваханәсенең балалар поликлиникасы белгечләре белән сөйләшәбез.

– Балалар поликлиникасында сын-гәүдәдәге тайпылышлар белән 1455 кеше исәптә тора, күбесе – 341 кеше – 17 яшькә кадәрге яшүсмерләр. Күңелсез рейтингның икенче урынында – бишенче сыйныф укучылары – 320 кеше. Кече яшьтәге балалар арасында мондый проблемалар юк дип әйтеп булмый. Югарыда санап үтелгән саннарны анализлап, шуны әйтергә мөмкин: терәк-хәрәкәт дисбалансы табиблар тарафыннан балалар мәктәпкәчә учреждениегә кергәнче үк тә ачыклана, – дип хәбәр итә балалар шәһәр поликлиникасы мөдире Ольга Гаврилова.

Бу проблема хәзерге дөньяга хас. Ул бик кискен тора. Күп кенә ата-аналар үз балаларының сын-гәүдәсе бозылу проблемасына юлыга.

– Бу проблема арта барамы, әллә тотрыклымы? – дип сорыйм ЛФК инструкторы Сергей Никоновтан.

– Совет чоры фильмнарын караганда, мәктәп парталарының аерым күтәрелмәле такта белән булуын күрергә мөмкин һәм балалар тигез утырырга мәҗбүр булган. Ата-аналар баланың аяклары 90 градуслы почмак рәвешендә булуын контрольдә тотарга тырыша иде. Бераздан, мин мәктәптә укыганда, парталар кайсы түбән, кайсы биек иде, урындыклар белән дә шул ук хәл. Минемчә, проблема шуннан башлана.

XXI гасырда балаларның сын-гәүдәсенә гаджетлар да йогынты ясый, өстәвенә, тискәре. Хәзер һәркем диярлек компьютер артында буш вакытның күп өлешен үткәрә. Нәтиҗәдә, умыртка баганасына йөкләнеш арта. Остеохондроз, сколиоз шулай барлыкка килә. Кызганычка каршы, проб лема арта бара дигән нәтиҗә ясарга мөмкин, – дип җавап бирә Сергей Павлович.

Сүз уңаеннан

Сәер тоелырга мөмкин булган парталар Кытайда бар.

Аларга металл борыс ясалган, ул укучыга башын түбән ияргә мөмкинлек бирми. Уйлап табучылар фикеренчә, бу сын-гәүдәне саклап калырга һәм киләчәктә хәтта күрү белән проблемалар булдырмый калырга ярдәм итәргә тиеш. Моннан тыш, белгечләр аңлатканча, бу җайланма муен мускулларына ял итү мөмкинлеге дә бирә.

– Сын-гәүдә бозылуын күпме вакыт эчендә төзәтергә була?

– Бу бик озакка сузыла торган процесс. Төркем балалар дәваханәсендәге дәвалау физкультурасы залына кимендә 9 ай йөри. Безнең бурыч – мус кулларны ныгыту. Ә моның өчен көн саен дәвалау физкультурасы белән шөгыльләнү генә җитми, атнага өч тапкыр бассейнга йөрү дә таләп ителә.

Шул ук вакытта балаларда гәүдәне дөрес тоту күнекмәләрен тәрбияләү турында да онытырга ярамый. Әти-әниләрнең төп бурычы – балага даими рәвештә, хәтта урамда барганда да, өстәл яки мәктәп партасы артында утырганда аркасын дөрес тотарга кирәклеген исенә төшереп тору.

– Балада сын-гәүдәнең бозылуы сизелмәсә, кисәтү кирәкме?

– Әлбәттә. Еш кына, әгәр сабый төрле сәбәпләр аркасында авырлык белән туган булса, киләчәктә сын-гәүдә белән проблемалар барлыкка килергә мөмкин. Моннан тыш, кайбер очракларда яссы табанлылык та булырга мөмкин, организм платформасын тиешенчә тотмый. Бу йорт төзүдәге кебек: әгәр нигез кыек булса, өелгән кирпечләр дә ярылачак. Яссы табанлылык бар – димәк, гәүдә төзелеше бозылачак. Шуңа күрә түбәндәге киңәшне тотыгыз: кечкенәдән үк яхшы аяк киеме киегез. Беренче карашка, әлеге вак-төякне исәпкә алсагыз, нәтиҗә күпкә яхшырак булачак.

– Массаж хәлне төзәтергә мөмкинме?

– Ул өлешчә йогынты ясый ала, әмма хәлне төзәтә алмый. Кайберәүләр баланы массажга алып барсак, тынычланырга була, умыртка баганасының кәкрәюе юкка чыгачак, дип уйлыйлар. Ата-ана күп көч куйса гына авыруның алга таба үсешенә йогынты ясый ала! Бала аңа бу кирәкме-юкмы икәнен әле аңламый. Массаж дәвалау звеноларының берсе булып санала. Төп терапия – ул дәвалау физкультурасы. Иң мөһиме – аны спорт залында шөгыльләнү белән бутамас ка кирәк. Бу икесе ике төрле нәрсә. ЛФКда, нигездә, барлык күнегүләр аркада һәм корсакта ятып уза.

– Дәвалау физкультурасы дәресләре ни дәрәҗәдә нәтиҗәле уза? Аларга балалар җаваплы йөриме?

– Әлбәттә, нәтиҗә бар. Әмма ул, чыннан да, шатландырсын өчен, күпчелек очракта кешенең омтылышына бәйле. Балалар поликлиникасының ЛФК залында икенче сменада укучы балалар иртә белән, ә төштән соң иртән укучылар шөгыльләнә. Шулай ук стационарда дәваланучылар да залга йөри.

Кызганычка каршы, кайбер малайлар һәм кызлар дәресләрне озак вакытка кичектерәләр, чөнки институтка укырга керергә кирәк, ә моның өчен БДИны яхшы тапшырырга кирәк, ә дәвалануга вакытлары калмый. Максатларыбызның берсе –мондый вакытларда өйдә шөгыльләнсеннәр өчен балаларны күнегүләрне мөстәкыйль ясарга өйрәтү. Әмма, хәлне анализлау, моның нәтиҗәсе аз булуын күрсәтә. Чөнки хәрәкәтләрнең эзлеклелеген төгәл контрольдә тотарга кирәк.

– Кешеләрнең сын-гәүдәдәге тайпылышларны төзәтергә теләмәве нәрсәгә китерергә мөмкин?

– Кешенең күпчелек органнарының эше умыртка баганасына бәйле. Остеохондроз да, йөрәк тирәсендә авыртулар да булырга, ә яшь барган саен бөтен нәрсә авыртырга мөмкин.

Бигрәк тә кызларга, булачак әниләргә үз сәламәтлекләренә игътибарлы булырга кирәк. Сер түгел, йөклелек вакытында һәм бала тапканнан соң да, хатын-кыз организмы үзгәрешләргә дучар ителә, тән авырлыгы үзәге алышына.

– Безнең газета укучыларыбызга нәрсә киңәш итәсез?

– Әгәр сезнең аркагыз авырта башласа, мөстәкыйль шөгыльләнергә киңәш итмим. Һичшиксез, белгечкә мөрәҗәгать итәргә кирәк. Берни дә борчымаса да, бигрәк тә сезнең эшегез күп вакыт компьютер каршында узса, күнегүләр ясарга вакыт табыгыз.