Ярты гасырдан артык машина йөртү стажы булган Анатолий шәһәрдә кайбер юл билгеләре дөрес куелмаган дип саный

Чистай — халык саны буенча зур булмаган, әмма шактый озынга сузылган шәһәр, ул Чулман яры буйлап 10 километрдан артыкка сузылган. Анда иң уңайлысы шәхси автомобильдә йөрү: автобуслар җитми, хәер, алар йөрүдән иртә туктый. Ләкин зур йөк машиналары изгән юллардан тыш, шәһәр буйлап йөрүче машина йөртүчеләр юл билгеләре аркасында кайбер уңайсызлыклар кичерәләр. Без илле елдан артык машина йөртү стажы булган Анатолий белән Чистай буйлап йөрдек. Ул менә нинди төп өч нәрсәгә игътибар итте.
Бөтен шәһәр буенча өстенлек билгеләренең 30 проценттан артыгы дөрес куелмаган. Машина белән узганда өстенлек кемнеке икәнен аңлатучы бу билгеләр үзләре караган урынга якын урнаштырылырга тиеш. Мәсәлән, «Төп юл» билгесе турыдан-туры юл чатына куела. «Юл бир» билгесе шулай ук юл чаты алдыннан яки машина юллары кисешкән урында куела. Әмма 30 метрны якын ара дип санарга мөмкинме? Пионерская урамындагы өстенлек билгеләреннән Красноармейская белән кисешкән урынга кадәр якынча шундый ара (әгәр 4нче мәктәп ягыннан барсаң). Чагыштыру өчен: Лев Толстой урамыннан Вахитов урамына чыгу юлында (Кирпеч заводы районы ягыннан) «Юл бир» билгесе, Лев Толстой һәм Ленин урамнары киселешендә (Пенсия фонды ягыннан барганда) «Төп юл» билгесе юл чатыннан биш метр ераклыкта урнаштырылган.
Шулай булгач, «якын ара» күпме ул? Ун метр әле ярый кебек, ә егерме күп инде. Ләкин шәһәр буенча таралыш өч метрдан алып утыз бишкә кадәр булырга мөмкин һәм хәтта бер чатта ике яктан өстенлек билгеләре төрле ераклыкта урнаштырылырга мөмкин.
Кайвакыт бу «билгеләр өчен баганалар җитмәве» белән нигезләнә һәм билгеләрне ут баганаларына куярга туры килә. Шуңа бәйле рәвештә Анатолий игътибар иткән икенче нәрсә кызык: Чистайда 40 саны куелган «Максималь тизлекне чикләү» дигән тыю билгеләре адым саен, «бөтен шәһәр алар белән тулган». Шул ук вакытта алар артык, чөнки машина йөртүчеләр шәһәрдә тизлек режимы — сәгатенә 60 км икәнен беләләр һәм әгәр дә алар «40» тыю билгеләре була торып сәгатенә 60 километрны артмыйча барсалар, аларга моның өчен штраф салмаячаклар. Юл буенда урнаштырылган кызыл түгәрәктә «40» билгеләре машина йөртүчеләргә даими рәвештә сәгатенә 60 километр чикләрендә йөрергә кирәклеген искә төшерү өчен кирәктер, мөгаен. Әмма ничек кенә булмасын, мондый билгеләрне куярга бик күп багана китә.
Машина йөртүче Анатолий игътибар иткән өченче нәрсә — Карл Маркс урамында югары базар янындагы (шәһәр үзәге ягыннан барганда) машина кую урыны. Анда машина кую тыела һәм «Тукталыш тыелган» билгесе дә бар. Әмма автомобильләр тора һәм бу хәл даими рәвештә күзәтелә, өстәвенә, тукталышны тыю өчен нигезләр аңлашылмый. Бу машина йөртүчеләргә штраф салырга була, әмма практикада бу ДАИ хезмәткәрләре карамагында кала. Анатолий фикеренчә, мондый шартларда «Тукталыш тыела» билгесен алып ташлау яхшырак булыр иде: «Кемгәдер штраф салалар, кемгәдер — юк, бу бик үк дөрес түгел».
Юл билгеләре — шәһәр мохитенең мөһим өлеше, алар хәрәкәт өчен генә түгел, ә уңайлы яшәү өчен дә кирәк. Мәсәлән, Ленин урамыннан Бутлеров урамына кергәндә авыр йөк машиналарының йөрүен тыя торган билге бар. Ләкин алар барыбер йөриләр һәм Бутлеров урамындагы шәхси йортларда тибрәнеш барлыкка килә, бу йорт нигезенә озак вакытлы йогынтыны исәпкә алып, хәтта куркыныч та. Мондый шартларда кайчакта ДАИ инспекторлары әйткәнчә, «без барысына да җитешә алмыйбыз» һәм билгеләрне үтәүне контрольдә тотарга кеше юк дип уфтанырга гына кала.